Làm giàu đẹp thêm truyền thống văn hiến của Thủ đô

Những bước chân không mỏi

Một chị bạn tôi mới đây đã kể rằng, khi chị yêu cầu nhân viên bán hàng siêu thị bỏ thực phẩm vào giỏ mà chị mang sẵn thay vì đựng bằng túi nilon, cô nhân viên tấm tắc: “Chị giống hệt bọn trẻ bây giờ!”. Hóa ra “bọn trẻ bây giờ” đang được cộng đồng và xã hội mặc định là bộ phận có ý thức nhất trong các hoạt động bảo vệ môi trường. Lời nhận xét ấy không phải là không có cơ sở khi nhìn vào hàng loạt chương trình, phần việc lan tỏa lối sống “xanh” mà các bạn trẻ Thủ đô đã và đang triển khai. Từ mạng xã hội cho đến ngoài đời thực, các phong trào như đổi giấy lấy cây, biến bãi rác thành vườn hoa, thu gom pin cũ, bóc xóa tờ rơi quảng cáo rao vặt, khơi thông dòng chảy của các con sông, làm sạch đường làng ngõ phố... đã và đang diễn ra sôi nổi hơn bao giờ hết. Đặc biệt, thanh niên Thủ đô đã tiếp thu, ứng dụng cách làm sáng tạo của các bạn trẻ thế giới như Challenge for Change (thử thách nhặt rác và chụp lại sự thay đổi trước và sau khi dọn rác), Nostrawchallenge (không sử dụng ống hút nhựa, dùng ống hút gạo, ống hút tre để thay thế), Noplasticbag (mang theo túi vải, túi cói đi chợ để thay cho túi nilon)..., tạo thành phong trào ứng xử thân thiện với môi trường. Tuổi trẻ Thủ đô bắt tay hành động chứ không nói suông, những bức ảnh Before and After (Trước và Sau) được chia sẻ rộng rãi, cho thấy những đống rác khổng lồ được dọn sạch, những con đường, bờ kè, gầm cầu không còn phế thải. Hàng loạt quán cà phê chuyển sang dùng ống hút thân thiện với môi trường. Túi nilon không còn được coi là phù hợp nữa...

Không chỉ cùng người dân gìn giữ môi trường sống, màu áo xanh mang sinh lực của tuổi trẻ Thủ đô còn rong ruổi nơi những bản làng xa xôi, vùng biên giới, hải đảo để dạy chữ cho con em đồng bào dân tộc, dựng lại những ngôi nhà dột nát, làm đường, xây cầu, đồng hành cùng các bệnh nhân vượt qua khó khăn, tham gia Ngày hội hiến máu nhân đạo, giúp đỡ những mảnh đời cơ cực... Hơn thế, trong các phong trào của Thành đoàn Hà Nội như “Tôi yêu Hà Nội” (gồm 5 nhóm nội dung, giải pháp về Hà Nội xanh, Hà Nội an toàn, Hà Nội văn minh, Hà Nội nghĩa tình, Hà Nội trẻ) hay các đội hình tuyên truyền về lịch sử - văn hóa Thăng Long - Hà Nội, Thanh niên tình nguyện hỗ trợ du lịch Thăng Long - Hà Nội, các cuộc vận động “Tuổi trẻ sống đẹp”, “Cần kiệm là nếp sống của thanh niên”, “Cưới văn minh, tiết kiệm trong thanh niên”, các mô hình như “Con đường bích họa”, “Bốt điện nở hoa”, “Nhà vệ sinh thân thiện” trên địa bàn thành phố..., lực lượng đoàn viên, thanh niên Thủ đô đều hăng hái tham gia.

Với những hành động tích cực không ngừng nghỉ, màu áo xanh tình nguyện... từ lâu đã trở thành hình ảnh đẹp lưu dấu trong con mắt của người dân, góp phần quan trọng tạo sự chuyển biến rõ rệt về cảnh quan đô thị, nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường cho Thủ đô ngày càng xanh - sạch - đẹp...

Sáng tạo, thiết thực vì cộng đồng

Ở những thời điểm khó khăn, khi dịch bệnh Covid-19 hoành hành, vai trò nòng cốt của thanh niên lại được thể hiện rõ nét hơn bao giờ hết. Tuổi trẻ Thủ đô “đến từng nhà, rà từng ngõ”, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhằm chung tay cùng cộng đồng phòng, chống dịch như phát tờ rơi tuyên truyền và hướng dẫn người dân phòng, chống dịch ở các khu dân cư, nơi công cộng; may khẩu trang tặng cho người dân, tặng nước rửa tay khô cho tiểu thương ở các chợ... Đồng thời, thông qua mạng xã hội, các đoàn viên, thanh niên còn khuyến nghị mọi người không nên chia sẻ những thông tin thất thiệt, gây hoang mang dư luận; hạn chế tới nơi tập trung đông người...

Thời gian qua, giới trẻ Thủ đô hăng say sáng tạo các mô hình tuyên truyền, có nhiều hành động thiết thực nhằm truyền tải thông điệp ý nghĩa về lối sống văn hóa. Tuổi trẻ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) biến những bậc cầu thang thành nơi ghi chú nội dung quy tắc ứng xử, nhắc nhở các bạn sinh viên về văn hóa học đường. Đoàn viên, thanh niên quận Tây Hồ sử dụng loa kéo để tuyên truyền về ý thức phòng, chống dịch bệnh, tổ chức những buổi gặp mặt thân thiết, chân tình để giải quyết khúc mắc đời thường. Đoàn Thanh niên xã Phùng Xá (huyện Mỹ Đức) tham gia hóa giải tranh chấp nhỏ trong khu dân cư, giữ gìn tình làng nghĩa xóm...

“Các đoàn viên, thanh niên xã có mối quan hệ thân thiết, gần gũi với người dân nên công tác tuyên truyền rất thuận lợi”, đó chính là khẳng định của anh Hoàng Quý Tuyên - Bí thư Đoàn Thanh niên xã Phùng Xá (huyện Mỹ Đức) khi được hỏi làm thế nào để phong trào xây dựng đời sống văn hóa tại xã Phùng Xá đạt được hiệu quả lớn đến vậy. Nhìn vào quê hương Phùng Xá đang thay da đổi thịt từng ngày, có thể thấy nỗ lực của các đoàn viên, thanh niên nơi đây thật sự đã được đền đáp xứng đáng.

Anh Hoàng Quý Tuyên cho biết thêm: “Việc xây dựng nếp sống mới ở một huyện ngoại thành có những đặc thù nhất định. Để hình thành thói quen đổ rác đúng giờ, đúng nơi quy định, Đoàn Thanh niên xã thường xuyên tổ chức những đội tuyên truyền lưu động kết hợp vận động nhân dân thông qua hệ thống loa truyền thanh. Với những trường hợp chưa nghiêm túc chấp hành quy định về bảo vệ môi trường, Ban Chấp hành Đoàn xã cử đại diện đến tận nơi để gặp gỡ, vận động bà con tuân thủ quy định, chung tay cùng cộng đồng bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn minh. Đặc biệt, công tác vận động tổ chức việc tang, việc cưới văn minh ban đầu gặp rất nhiều khó khăn khi có nhiều tục lệ cũ ăn sâu trong nếp sống, nếp nghĩ của người dân. Đoàn Thanh niên xã đã lồng ghép nội dung tuyên truyền vào các buổi sinh hoạt chi đoàn, tổ chức ký cam kết vận động đoàn viên, thanh niên gương mẫu thực hiện việc tang, việc cưới theo nếp sống mới. Chính vì thế, hầu hết các đám cưới trên địa bàn xã đều được tổ chức văn minh, tiết kiệm, các nghi lễ trước, trong và sau đám cưới đã đơn giản, thiết thực hơn”.

Đi đầu xây dựng lối sống mới

Trong thư "Gửi các cháu thanh niên và nhi đồng" nhân dịp Tết Bính Tuất 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: "Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội. Vậy qua năm mới, các cháu phải xung phong thực hành đời sống mới”. Trong tác phẩm "Đời sống mới" viết năm 1947, Bác cũng chỉ rõ sự cần thiết phải xây dựng lối sống mới cho nhân dân và Người cho rằng, thanh niên ở địa vị nào, làm công tác gì đều phải tham gia xây dựng lối sống mới...

Theo anh Trần Bách Hiếu, Bí thư Đoàn trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), thanh niên đóng vai trò nòng cốt trong công cuộc xây dựng nếp sống văn hóa nơi cơ sở. Tuy nhiên, để các hoạt động ấy ngày càng đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả tích cực, tổ chức đoàn các cấp phải có những hoạt động, chương trình, phong trào cụ thể, thiết thực, phù hợp với từng địa phương nhằm khích lệ các đoàn viên, thanh niên sáng tạo ra những mô hình hay, ý tưởng tốt, góp phần thúc đẩy đời sống văn hóa nơi mình sinh sống ngày càng phát triển.

Đất nước đang bước vào thời kỳ phát triển, hội nhập ngày càng sâu rộng. Chính vì thế, tinh thần cống hiến hết mình của tuổi trẻ cần được thể hiện bằng những hành động cụ thể. Trong công cuộc xây dựng nếp sống mới, bên cạnh việc tham gia vào các phong trào, hoạt động nhằm xây dựng nếp sống văn minh, thanh lịch, bản thân mỗi đoàn viên, thanh niên cần phải tự trau dồi kiến thức văn hóa, đạo đức, tôi luyện bản lĩnh vững vàng. Bản lĩnh ấy sẽ giúp thanh niên Thủ đô duy trì, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, tiếp nhận có chọn lọc những giá trị văn hóa mới để làm giàu đẹp thêm truyền thống ngàn năm văn hiến của Thủ đô.

“Lịch sử nước ta đã từng dành những trang chói lọi cho tuổi trẻ nước ta, và tiền đồ xán lạn của dân tộc đang nằm trong tay và chờ đón tuổi trẻ nước ta”.

(Trích phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng tại Lễ kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2021) và đón nhận Huân chương Hồ Chí Minh)