Dushanbe - thủ đô xanh của Tajikistan

Thủ đô văn hóa

Dushanbe nằm trong thung lũng Gissar ở độ cao 800m so với mực nước biển, có những con đường rợp bóng cây. Tất cả các văn phòng chính phủ và đại sứ quán được đặt tại đây.

Vào thế kỷ XVII, Dushanbe chỉ là ngôi làng nhỏ bé thuộc lãnh thổ Ba Tư, cứ thứ hai hằng tuần người dân quanh đó tập trung ở chợ để trao đổi mua bán hàng hóa, rau củ, gia súc. Ngôi làng được đặt tên là Dushanbe - có nghĩa là "thứ hai" theo tiếng Ba Tư.

Năm 1924, Dushanbe trở thành thủ đô của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết tự trị Tajikistan (thuộc Liên Xô cũ). Liên Xô đã tập trung phát triển Dushanbe thành trung tâm chế biến bông và tơ tằm lớn ở khu vực Trung Á. Hàng chục ngàn người đã tới định cư ở đây, biến ngôi làng nông thôn ngày nào trở thành một trung tâm hành chính và có nền công nghiệp phát triển. Năm 1991, sau khi Liên bang Xô viết tan rã, Dushanbe trở thành thủ đô của đất nước Tajikistan độc lập.

Dushanbe đang ngày càng phát triển mạnh mẽ. Sân bay quốc tế lớn nhất Tajikistan được đặt tại đây, kết nối Dushanbe với các thành phố lớn ở Nga, Trung Á, Ấn Độ, châu Âu, Trung Quốc... Các tuyến đường sắt chính nằm ở khu vực phía Nam và kết nối Dushanbe với các khu vực công nghiệp của thung lũng Gissar, Vakhsh và Uzbekistan, Turkmenistan, Kazakhstan, Nga. Từ năm 2014, nhiều dự án xây dựng đường cao tốc và đường hầm đã được tiến hành như cao tốc Dushanbe - Chanak (biên giới của Uzbekistan), Dushanbe - Kulma (biên giới Trung Quốc), Kurgan - Nizhny Pyanj (biên giới Afghanistan). Dự kiến vào năm 2025, Dushanbe sẽ bắt đầu xây dựng hệ thống tàu điện ngầm.

Thành phố xanh của Trung Á

Ấn tượng ở Dushanbe chính là những hàng cây cao, xanh mướt dọc theo những con phố chính. Các cơ quan, quảng trường, công trình kiến trúc được xây dựng xung quanh các công viên, hồ nước, đài phun nước rất mát mẻ. Rất nhiều đường phố ở Dushanbe được đặt theo tên của các nhà văn, triết gia. Các điểm tham quan chính tập trung ở đại lộ được đặt tên Rudaki - người sáng lập nền văn học Tajikistan.

Chỉ có một ngày ngắn ngủi tại Dushanbe, vì vậy tôi chọn cách đi bộ qua những con phố nhỏ rồi xuyên qua đại lộ để tới quảng trường quan trọng nhất của thủ đô, và sau đó lên một chiếc xe bus điện (trolleybus) đi một vòng thành phố. Sáng sớm, những ngôi nhà nhỏ kiến trúc đặc trưng thời Xô viết với giàn nho xanh tươi trước hiên vẫn đang im lìm. Đâu đó, tiếng lao xao của những em bé mặc đồng phục đang ríu rít gọi nhau đi học. Một vài người đứng trước cửa hàng bánh mì chờ chủ quán lấy ra những chiếc bánh Naan nóng hổi. Naan là loại bánh mì đặc trưng của khu vực Trung Á, có mặt trong bữa ăn hằng ngày của người dân. Naan có thể xé nhỏ ra ăn không, hoặc chấm với nước xốt, hoặc nhúng vào súp, canh thịt hầm...

Tôi thong dong đi bộ trên đại lộ Rudaki thênh thang. Dọc hai bên đường là các tòa nhà chính phủ, Viện Hàn lâm Khoa học, trường đại học, nhà hát, bảo tàng, cửa hiệu, quán cà phê, nhà hàng... Chẳng mấy chốc, quảng trường Dousti hiện ra trước mắt tôi với đài tưởng niệm Ismoili Somoni được làm bằng vàng nổi bật trong ánh nắng. Ismoili Somoni là vị vua thứ X của đế chế Samanid, dưới thời cai trị của ngài đất nước rất phồn thịnh. Tượng đài Ismoili Somoni cao 25m, đứng trên bệ đá cẩm thạch, hai bên là hai con sư tử thể hiện cho quyền lực tối cao. Tay phải nhà vua cầm vương miện với bảy ngôi sao được làm bằng vàng, tượng trưng cho người Tajik (Taj trong tiếng Ba Tư là vương miện). Trong văn hóa truyền thống Tajik, số 7 là biểu tượng của sự hoàn hảo, hiện thân của hạnh phúc và đức hạnh. Tượng đài được xây dựng năm 1999 vào dịp kỷ niệm 1.100 năm đế chế Samanid.

Phía sau tượng đài là hàng loạt công trình hoành tráng như trụ đá tôn vinh quốc huy của Tajikistan; Bảo tàng Lịch sử với các cổ vật, tác phẩm của các nghệ sĩ hiện đại, đồ họa điêu khắc gỗ... Đặc biệt là Thư viện quốc gia lớn nhất Trung Á với diện tích 45.000m2, chiều rộng của tòa nhà là 52m, chiều dài 167m chứa 10 triệu cuốn sách và 25 phòng đọc đủ chỗ cho 1.500 người. Ngay bên phải tượng đài là công viên Rudaki xanh và đẹp nhất thành phố, nơi bạn có thể hít thở không khí trong lành, đọc sách, tập thể dục, ngắm nhìn các loại cây cỏ, hoa... Ở giữa công viên là cột cờ cao 165m được xây dựng năm 2011. Ở thời điểm đó, đây được coi là cột cờ cao nhất thế giới...

Không hào nhoáng, không gây choáng ngợp, Dushanbe mang lại cảm giác thư thái và bình yên. Sau một chặng đường dài vất vả với xóc nảy và bụi bặm, Dushanbe như một nơi để lắng lại cảm xúc, khám phá những điều mới mẻ, tìm hiểu về văn hóa và lịch sử Tajikistan. Thành phố khiến tôi bất ngờ hơn những gì đã tưởng tượng, và tôi tin rằng Dushanbe cũng sẽ khiến bạn hài lòng khi tới thăm nơi này.