Nghệ sĩ Giang Còi: Nụ cười gửi lại thế gian

Hết lòng vì nghệ thuật

Sinh ra trong một gia đình làm nghề buôn bán ở phố cổ Hà Nội, cậu bé Lê Hồng Giang (nghệ danh Giang Còi) bén duyên nghệ thuật rất sớm. Tuy nhiên, con đường đến với nghệ thuật của ông không suôn sẻ từ đầu. Tham dự tuyển sinh vào Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội từ khóa đầu tiên, Giang Còi bị trượt vì... thiếu chiều cao. Có lần ông kể: “Tớ buồn chết đi được khi bị loại từ vòng gửi xe. Nhưng mà bản tính tớ lỳ lắm, vẫn muốn tìm cho mình một cơ hội, nên tớ chưa về vội, cứ ngồi ngoài cửa phòng thi”. Thế rồi "cú ngồi lỳ" đó mang đến cho Giang Còi cơ hội đến với nghệ thuật, thỏa mãn ước ao của ông. Khi thầy Minh Ngọc đi qua, hỏi thí sinh vì sao còn chưa về, Giang Còi trả lời hóm hỉnh: “Em nghĩ cái thước đo của thầy sai, ở nhà em đo được 1m66 mà thầy đo em chỉ được 1m63. Người cao to đẹp trai thì đóng vai vua, vai hoàng tử, em thấp bé em đóng vai người lùn, thầy cho em vào thi thử thầy nhé”. Cách ứng xử thông minh đã khiến Giang Còi có được tấm vé vào Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội, cùng khóa với các nghệ sĩ nổi tiếng như Chiều Xuân, Tú Oanh, Bùi Thạc Chuyên..., không những thế còn là một lớp trưởng tận tụy, luôn quan tâm, yêu thương mọi người.

Một trong những người thầy đáng kính nhất đối với nghệ sĩ Giang Còi là Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Xuân Huyền. Ngoài kiến thức nghệ thuật, thầy Xuân Huyền còn giúp Giang Còi xây dựng hình ảnh người nghệ sĩ trong lòng khán giả. Qua thầy, Giang Còi học được những bài học quý, như làm nghệ thuật là phải tận tụy hết lòng, không được nửa vời, dù vai lớn, vai nhỏ đều phải chăm chút từng ly từng tý...

Yêu sân khấu chính kịch nhưng duyên phận đưa Giang Còi đến với hài kịch. Trước khi trở nên nổi tiếng với hài kịch ông đã đóng khá nhiều phim truyền hình như “Cựu chiến binh”, “Chuyện đời thường”, “Cảnh sát hình sự”, “Khi đàn chim trở về” và thường hóa thân vào những nhân vật sinh ra từ làng, có cảnh đời khốn khó, bất hạnh. Công bằng mà nói, Giang Còi là một “ông nông dân” rất được yêu mến trên màn ảnh truyền hình.

Tuy nhiên, tên tuổi Giang Còi chỉ thực sự chói sáng khi ông đến với hài. Vào những năm cuối thập niên thứ 9 của thế kỷ XX, khi thực hiện chương trình “Gặp nhau cuối tuần” trên sóng Truyền hình Việt Nam, đạo diễn, NSND Khải Hưng đã ghép cặp đôi Giang Còi - Quang Tèo cùng nhau “tung hứng” trong các tiểu phẩm hài. Cặp đôi hóm hỉnh này xuất hiện đều đặn mỗi tuần, mang đến những trận cười đáng nhớ cho công chúng. Với nhiều khán giả hôm nay, hình ảnh Giang Còi - Quang Tèo đã trở thành một phần tuổi thơ của họ. Nghệ danh Giang Còi thân thuộc đến mức người xem đã quên hẳn cái tên Lê Hồng Giang.

"Sống thế nào" mới là quan trọng

Trong đời riêng, nghệ sĩ Giang Còi không được may mắn. Hai cuộc hôn nhân đều kết thúc trong nỗi buồn. Cuộc hôn nhân đầu dừng lại sau 12 năm và cuộc hôn nhân thứ hai với người vợ kém 25 tuổi cũng không được bao lâu. Nhiều lần ngồi cùng bạn thân, Giang Còi chia sẻ rằng ông không bao giờ chọn chia ly, ông luôn muốn một tổ ấm đầy đủ cho các con, nhưng số phận đã không chiều ông. Để khuây khỏa, Giang Còi lao vào công việc. Ai nói nghệ sĩ thường ham chơi, nhưng với riêng Giang Còi thì cường độ lao động rất khủng khiếp. Ông lập công ty sản xuất phim dài tập, viết kịch bản, học đạo diễn, chạy "sô" khắp nơi. Bận rộn giống như một phương thuốc để nghệ sĩ quên đi những điều không may mắn, và bận rộn còn giúp ông kiếm sống để nuôi nấng bầy con. 4 người con sau 2 cuộc hôn nhân đổ vỡ đều được ông quan tâm, chăm chút ân cần. Ông là một người cha vô cùng thương con, luôn dành mọi điều kiện tốt nhất cho con phát triển. Cũng vì "tham công tiếc việc" nên Giang Còi không mấy khi có thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân. Căn bệnh ung thư chỉ được phát hiện khi ông có biểu hiện đau, mệt mỏi và nó đã ở giai đoạn muộn.

Khi đón nhận một tin dữ về sức khỏe, thường thì người ta khó tránh khỏi cảm giác sốc, tuyệt vọng. Nhưng cảm giác đó trôi qua rất nhanh với Giang Còi. Ông hiểu rằng mình cần bình tĩnh hơn, vì ông còn 4 đứa con, nhất là con trai út mới 14 tuổi. Một ngày còn sống là ông còn muốn làm chỗ dựa chắc chắn cho các con bằng tinh thần lạc quan, bằng nụ cười luôn nở trên môi, bất chấp những cơn đau thể xác đang giày vò. Giang Còi từ chối phương pháp hóa trị, một phần vì ông sợ tốn kém phiền hà, làm khổ các con. Cuộc sống của cha con cũng không dư dả, thậm chí ông đã phải bán chiếc xe hơi để có tiền chữa bệnh. Mảnh đất rộng rãi mà cha con ông thường hay làm các clip kể chuyện trồng rau, nuôi gà là đất nông nghiệp, muốn bán đi cũng không dễ vì "vướng" về giấy tờ. Khi còn khỏe, Giang Còi đã cố gắng tạo dựng một không gian đầy thiên nhiên và ánh nắng cho các con, tránh sự ngột ngạt tù túng của đô thị.

Điều day dứt nhất của nghệ sĩ Giang Còi trong những ngày tháng lâm trọng bệnh là biết mình không còn nhiều cơ hội ở bên, chăm bẵm, chứng kiến sự trưởng thành của các con. “Hai con trai lớn đã có gia đình thì tôi yên tâm, nhưng còn con gái đang học lớp 11 và con trai út đang học lớp 8 còn nhỏ dại” - nghệ sĩ nghẹn ngào chia sẻ qua điện thoại trong những ngày nằm trên giường bệnh. Nhưng ông cũng lạc quan tin rằng các con của ông sẽ nhận được tình yêu thương của người thân và sẽ học được ở cha mình tinh thần vượt khó. Nhờ sự gần gũi chỉ bảo của cha, hai con nhỏ của ông cũng rất tự lập. Cô con gái vừa học online vừa chăm sóc cha trong bệnh viện. Hai cha con thường xuyên đăng tải những bức hình vui vẻ, lạc quan trên mạng xã hội. Ngay cả những ngày cuối cùng, khi phải thở ô xy, ông và con gái vẫn “tranh thủ” chụp hình với nụ cười trên môi. Bạn bè, người thân như được chính người nghệ sĩ trên giường bệnh tiếp thêm cảm hứng sống.

Giữ sự cân bằng trong mọi sóng gió, mọi hoàn cảnh, kể cả trước cái chết, đó là bài học nghệ sĩ Giang Còi gửi lại cho các con và bạn bè. Ông sắp xếp cho cuộc ra đi thật chu đáo, không muốn gieo cho mọi người nỗi buồn, tiếc thương. Di chúc của ông nêu ý nguyện rằng ông muốn được chôn cất cùng cây đàn ghi ta, điếu xì gà, bài hát ông yêu thích và những tràng pháo tay của khán giả thay lời đưa tiễn. Và dòng trạng thái cuối cùng trên trang cá nhân của ông truyền một thông điệp đến với mọi người: “Sống dài ngắn không quan trọng, quan trọng là sống như thế nào”.

Vâng, sống như thế nào để khi bước chân thênh thang mây gió, chúng ta có thể nở nụ cười nhìn lại thế gian, nơi chúng ta trải nghiệm đời người. Sống bằng tất cả trái tim, tận cùng với đam mê, cống hiến không ngừng nghỉ, yêu thương và gieo những hạt mầm tốt lành tức là chúng ta đã để lại năng lượng tích cực giúp cho đời sống tốt đẹp hơn. Và nghệ sĩ Giang Còi có lẽ đã yên tâm với chuyến đi của mình.