Nghề làm bỏng Chủ ở Đông Anh

Khánh Vy| 31/10/2020 12:16

(HNMCT) - Cổ Loa là ngôi làng cổ nằm ở xã Cổ Loa (huyện Đông Anh). Xưa, Cổ Loa có tên là làng Chạ Chủ hay Kẻ Chủ. Đây là nơi An Dương Vương xây kinh thành, lập nước Âu Lạc (thế kỷ III - TCN).

Để tưởng nhớ công ơn của An Dương Vương, vào ngày mùng 6 tháng Giêng hằng năm, dân vùng Bát xã Loa thành tổ chức lễ hội với nhiều hoạt động cùng các lễ vật dâng cúng, trong đó không thể thiếu bỏng Chủ - sản vật đặc trưng của làng Chạ Chủ.

Trước lễ hội cả tháng, người dân đã chuẩn bị nguyên vật liệu để làm bỏng Chủ, quan trọng nhất là nếp cái hoa vàng loại đặc sắc. Xưa kia, người dân dành riêng một mảnh ruộng trong làng chỉ trồng nếp cái hoa vàng để làm bỏng cúng vua. Sau này, đất đai bị thu hẹp, người ta chọn loại nếp cái ngon ở vùng Dục Tú (Đông Anh) hoặc Bắc Giang, Bắc Ninh.

Nếp cái hoa vàng được chọn làm bỏng Chủ phải là loại hạt tròn đều, căng mọng. Trước khi rang, người ta hạ thổ 5 ngày để bỏng nổ to, đều. Ngoài ra còn có vừng, lạc, thảo quả được rang rồi nghiền nhỏ, trộn cùng để bỏng có vị thơm, ngọt tự nhiên. Khi đủ nguyên liệu, người ta đổ thóc vào chảo gang to bắc trên bếp và rang. Nếu thóc nổ nhiều thì điều chỉnh lửa to hơn và đảo liên tục để bỏng nổ đều, sau đó, loại bỏ lớp trấu và chia thành 3 loại: Xảo hoa to, xảo hoa vừa và xảo cụm. Tiếp đó, người ta trộn đều bỏng cùng hỗn hợp nước đường mật đun chảy và vừng, lạc, thảo quả rồi cho bỏng vào khuôn, nén chặt thành bánh.

Khi dỡ bỏng, người làm bỏng xoa lên trên một lớp áo bột nghiền nhỏ từ hoa bỏng. Sau một đêm, bánh bỏng được cắt thành 10 phần bằng nhau và gói trong 2 lớp giấy. Lớp trong là giấy báo chống ẩm. Lớp ngoài bọc bằng giấy đỏ để bánh bỏng trông đẹp mắt và thể hiện sự cung kính. Một tục lệ bất thành văn mà người Cổ Loa còn giữ gìn đến ngày nay là trước khi làm bỏng Chủ, người ta phải trai giới, giữ thân thể sạch sẽ hoàn toàn.

Bỏng Chủ được chia thành 3 loại: Bỏng thửa nhiều mật, có thảo quả, thường để cúng lễ; bỏng nặng ít mật hơn và không có thảo quả; bỏng nhẹ ít mật, không có thảo quả và không có lạc. Hai loại bỏng sau là món quà vặt thông thường. Bên cạnh nghề trồng lúa, nghề làm bỏng Chủ đã góp phần tăng thu nhập cho người dân Cổ Loa suốt nhiều năm qua.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Nghề làm bỏng Chủ ở Đông Anh