Tháng tư kỷ niệm

Cha ngồi bên chiếc chõng tre, lim dim đôi mắt, dõi theo đàn bò thủng thẳng kiếm ăn. Ấm trà mới pha, dịu nhẹ hương lài. Những ngày này, tôi thường thấy cha ngồi bất động hàng giờ, lâu lâu đưa tay lên sờ xem trà còn ấm nóng hay không. Một mình cha, ánh mắt xa xăm ấy cứ nhìn mãi về phía nghĩa trang liệt sĩ. Ở đó có rất nhiều đồng đội cùng vào sinh ra tử, cùng một đơn vị với cha. Một số người đang nằm ở góc bể chân trời nào, người ta chỉ dựng một tấm bia mộ, ghi tên, ngày tháng năm sinh, năm mất rồi để ở đó, chờ đội tìm kiếm hài cốt liệt sĩ.

Cha già yếu theo thời gian, vết thương bom đạn ngày nào hằn lên khóe mắt, những nếp nhăn xô lại, vầng trán cao năm xưa giờ đây nhíu liên tục bởi tuổi tác. Người cựu chiến binh ấy vẫn hăng say việc vườn tược trong nhà. Sáng xách thùng ra tưới vườn rau, chiều mát lại lụi cụi nhổ cỏ, tỉa cây, cắt cành. Đối với cha, những tháng ngày đoàn tụ bên con cháu là niềm vui, hạnh phúc lớn lao nhất cuộc đời. Cha bảo, hồi chiến tranh, đào hầm, tránh địch, hành quân xuyên đêm, nhiều khi chỉ muốn ào về bên gia đình, thưởng thức củ sắn, củ khoai, nằm dưới ụ rơm của nội, nghe tiếng đài phát thanh rù rì và tự tay chăm sóc cho những đứa con thơ. Đợt đóng quân gần nhà, cha chở anh hai xuống tận đơn vị, các bác, các chú xúm xít. Bảo bộ đội thì nghèo, nên mấy chú rủ nhau đi hái rau rừng, tìm thêm được mấy con chẫu chuộc. Vậy là làm thịt, chiên lên cho đứa con nít nhỏ nhất tiểu đoàn ăn. Hôm đó đi về, trời mưa phùn lất phất. Không hiểu sao cha đi xe nghiêng ngả, khi qua cầu thì anh hai rơi tõm xuống sông. Bà con gần đó xúm xít chạy ra lặn ngụp tìm. Trời rét căm căm, lúc đưa lên thì anh hai đã tím ngắt, bác hàng xóm nổi lửa hơ bụng hơ người, xoa dầu khắp nơi. Có lẽ vì đợt ngã khủng khiếp đó nên anh hai cực kỳ sợ nước. Cha ôm nỗi ân hận đó đến tận bây giờ.

Tháng tư, mỗi lần cha mặc bộ đồ quân phục, chỉnh trang tinh tươm, là tôi biết cha sắp đi thăm đồng đội cũ. Thường thì cha sẽ gọi điện thoại một vòng, xem những đồng đội còn lại được bao nhiêu người đi, vì có thể sức khỏe yếu nên một số chú, bác cũng không thể ngồi xe được. Rồi mọi người sẽ cùng nhau ra nghĩa trang, thắp nén nhang cho người hy sinh, đốt cho nhau mấy điếu thuốc, tâm tình câu chuyện thời chiến. Những cựu chiến binh tuổi xế chiều, bước đi tấp tểnh. Người thương binh, người bệnh binh, tất cả từng chung chiến hào, chung một mục tiêu là chiến đấu hết mình để bảo vệ Tổ quốc.

Tháng tư về gợi trong họ biết bao kỷ niệm vui buồn. Đau đáu nỗi niềm xa xăm về những đồng đội ngã xuống trên đất Tây Nguyên, chiến trường miền Nam mà chưa thể tìm thấy hài cốt. Những người cựu chiến binh đeo trên mình huân, huy chương kháng chiến nhưng trong lòng họ, chắc hẳn chưa bao giờ quên những khoảnh khắc vào sinh ra tử cùng nhau. Chưa bao giờ quên lúc hoạn nạn khó khăn, ngồi chia nhau củ khoai, củ sắn. Thế nên mỗi khi ăn cơm, tôi thường thấy cha lầm rầm mấy câu trong miệng. Cha bảo, mời ông bà tổ tiên, mời đồng đội đã mất cùng về ăn. Nghe thôi thấy thương vô bờ.

Tháng tư, nắng rót vàng mật ong. Cha mặc quần áo chỉnh tề, lại ríu rít điện thoại. Trong ánh mắt ấy ánh lên niềm hạnh phúc. Hôm qua, cha bảo bên bảo tàng quân khu điện về, nghe nói đã tìm thấy hài cốt một số đồng đội. Cha khỏe khoắn hẳn, chuyến xe lên Tây Nguyên sẽ xuất phát. Cha là người xung phong đầu tiên. Anh hai nghỉ làm mấy hôm, phụ trách chở cha và đồng đội đi một chuyến. Hành trình tháng tư kỷ niệm bắt đầu với những chuyến xe...