Trở lại tháng Chạp...

Khu chợ ngày xưa còn lụp xụp, người bán kê tấm bạt để hàng, ngồi thành một dãy, theo khu bán rau củ hay tôm cá. Bạn sẽ không bất ngờ khi thấy dường như ai cũng mặc thêm một chiếc áo mưa mỏng phía bên ngoài dẫu trời không mưa. “Mặc thêm cái áo mưa, ấm hẳn”, lời chia sẻ hay phân trần dễ thương quá chừng khi ai đó nhìn các bà, các mẹ dẫu chưa kịp cất lời hỏi han. Mẹ tôi cũng không ngoại lệ, bên ngoài tấm áo khoác đã bạc màu luôn là một chiếc áo mưa mỏng. Mẹ ngồi bày từng mớ rau, củ khoai, thi thoảng lại ngó nghiêng sang nói chuyện với mấy cô bán hàng bên cạnh. Dẫu trời lạnh đến thở ra cả khói, cuộc nói chuyện luôn hướng tới một mùa xuân ấm áp. Ngồi cạnh bên, thật lạ, hình ảnh ấy, không gian ấy tôi thấy cả một sự bình yên trải dài.

Tôi trở lại tháng Chạp, một buổi sớm quê nhà, nắng hanh hao đậu trên hàng cau cao vút. Không thấy lũ sẻ lích chích gọi bạn như thường ngày. Vọng từ xa một vài chú khướu đang hót, âm thanh trong trẻo như dát vào miền quê khúc nhạc dịu êm. Cây rơm cao chót vót là thế nhưng mấy chú gà trống choai vẫn nghịch ngợm trèo lên, giương cái cổ gáy te te. Sân nhà bà đã dậy thật sớm quét sạch bong, chẳng có lấy một chiếc lá khô, để làm nơi chuẩn bị hong khô mấy loại hạt, mấy loại củ để mai kia Tết đến sẽ sên mứt. Cạnh mé sân là khoảnh vườn bé xinh với các loại rau gia vị và những luống hoa xuân. Dường như mùa đông làm cho màu lá thêm thẫm xanh, gặp hôm trời sương muối, lá héo úa, chuyển dần sang màu đen và teo tóp. Ba tôi vội vàng giăng dây, trùm nilon cứu vãn mấy luống rau và hoa. Mùa xuân sẽ hạnh phúc và tươi đẹp hơn nhờ có bàn tay ba chăm bẵm.

Tôi trở lại tháng Chạp, ruộng đồng đang mùa đổ ải. Những con nước từ trên nguồn cuồn cuộn chảy ngày đêm. Đất mùa đông khô cong, gặp nước mềm nhũn ra. Cá cua theo con nước từ thượng nguồn về làm tổ trong ruộng. Tôi lội ruộng theo lũ bạn, nước vỗ về bàn chân, ôm ấp gót hồng, phù sa lấm lem. Tuổi thơ trong vắt với những lần đi bắt cua, cá mùa đổ ải. Những con cua béo ú ụ ngọ nguậy trong chiếc xô bé xíu. Chúng tôi cùng cười khanh khách, tay xách xô cua đồng, người ướt sũng, lạnh cóng nhưng lòng thì sung sướng biết nhường nào.

Tôi trở lại tháng Chạp, lớp học trường làng lạnh lẽo, lụp xụp hai dãy nhà cấp bốn, gió thốc thổi từng đợt làm cả cô lẫn trò đều run rẩy. Giờ ra chơi gác lại những bước chân tung tẩy, thầy cô và học trò cùng ngồi bên ngọn lửa hồng tự nhen, cùng cất cao tiếng hát rộn ràng. Ước mơ học trò quê nghèo được nhen nhóm từ bếp lửa hồng năm ấy. Ai cũng muốn mình lớn thật nhanh, học thật nhiều điều hay và giỏi giang để sau này có cơ hội về xây dựng quê hương đẹp hơn. Ước mơ lấp lánh trong từng ánh mắt, ngời sáng theo ánh lửa hồng, chảy trong dòng máu nhiệt huyết mà quên đi cái lạnh tê tái.

Tháng Chạp năm đó tôi ngỡ như mới hôm qua, kỷ niệm hóa thành dòng ký ức, một nẻo xa xôi, tôi lại tìm về với bao ngọt ngào ấu thơ. Tôi đã đến với thế giới của người trưởng thành, nhiều lo toan và suy nghĩ. Và bằng một cách lạ lùng, khi cuộc đời chống chếnh, tôi lại tìm về cảm xúc năm cũ, tháng Chạp ở phiên chợ quê, vườn nhà, trên cánh đồng mùa đổ ải và trường làng có dáng hình thầy cô, bè bạn, tâm hồn tôi neo lại những yêu thương...