Phụ nữ Phú Thượng “giữ lửa” nghề truyền thống

Đưa chúng tôi thăm một số gia đình làm nghề nấu xôi đã lâu năm ở phường Phú Thượng, Phó Chủ tịch Hội Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng Nguyễn Thị Loan tự hào: Làng nghề nấu xôi Phú Thượng đã được thành phố Hà Nội công nhận là làng nghề truyền thống từ năm 2016. Trên địa bàn phường hiện có hơn 500 hộ làm nghề nấu xôi, trong đó 95% là phụ nữ; nhiều gia đình có 5-6 thế hệ nối tiếp nhau theo nghề nấu xôi.

Bà Nguyễn Thị Tuyến làm nghề từ khi còn là thiếu nữ, hiện là một trong 3 nghệ nhân nấu xôi của phường Phú Thượng. Đã bước sang tuổi 60 nhưng đều đặn hằng ngày, bà vẫn dậy từ 2h để nấu hơn 25kg gạo để bán xôi. Bà Tuyến cho hay: “Xôi Phú Thượng được khách yêu thích vì dẻo lâu, hương thơm, màu sắc đẹp. Hạt xôi căng mọng và bóng nhưng không nát, dù để từ sáng đến chiều chất lượng xôi không thay đổi, không bị khô, cứng”. Theo bà Tuyến, để làm được như vậy, người nấu xôi Phú Thượng phải chọn kỹ nguyên liệu từ gạo, đến đỗ xanh, lạc, gấc… Mỗi loại xôi cần kỹ thuật ngâm gạo, trộn nguyên liệu, điều chỉnh lửa khi nấu, nước riêng, không loại nào giống loại nào.

Còn bà Mai Thị Thanh thì được mẹ chồng truyền nghề nấu xôi từ năm 1988, đến nay bà đã gắn bó với nghề hơn 20 năm. Bà Thanh chia sẻ: “Mỗi buổi chợ, phụ nữ Phú Thượng bán từ 5 đến 7 loại xôi, chưa kể làm hàng đặt cho các hội nghị, liên hoan, cỗ cưới… Nấu xôi đi chợ tuy vất vả, nhất là vào đợt cao điểm cuối năm, giáp Tết Nguyên đán, nhưng nói đến xôi Phú Thượng, ai cũng biết nên chúng tôi có thêm động lực để gắn bó với nghề truyền thống”.

Không chỉ có những phụ nữ cao tuổi, có tay nghề cao mới tiếp nối nghề nấu xôi mà phụ nữ trẻ ở Phú Thượng giờ đây cũng tiếp nối nghề của cha ông, học hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm của các nghệ nhân đi trước, tạo nên những sản phẩm xôi có hình thức, màu sắc bắt mắt nhưng vẫn giữ được hồn cốt truyền thống. 

Đặc biệt, xôi Phú Thượng là một trong 9 đặc sản được thành phố Hà Nội lựa chọn đưa vào thực đơn phục vụ hàng nghìn phóng viên tại Hội nghị Thượng đỉnh Hoa Kỳ - Triều Tiên lần thứ hai. Trong  đó, nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến và Phó Chủ tịch Hội Làng nghề truyền thống xôi Phú Thượng Nguyễn Thị Loan trực tiếp nấu và cung cấp gần 600 suất ăn/ngày tại hội nghị. “Đây là vinh dự rất lớn đối với chúng tôi”, bà Nguyễn Thị Loan chia sẻ.

Đồng hành cùng chị em trong việc duy trì và phát triển nghề nấu xôi truyền thống, Hội Liên hiệp phụ nữ phường Phú Thượng đã tạo điều kiện cho hội viên phụ nữ vay vốn; đồng thời tuyên truyền an toàn vệ sinh thực phẩm, đặc biệt là các hộ kinh doanh sản phẩm truyền thống; tổ chức nhiều hoạt động giúp chị em quảng bá sản phẩm tại các hội chợ… Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ phường Phú Thượng Công Thị Tuyết Lan cho biết: Hiện nay, tổng nguồn vốn Hội đang quản lý là hơn 5 tỷ đồng, cho 120 hội viên vay vốn, phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở sản xuất nghề truyền thống quy mô gia đình. Hội còn hỗ trợ 2 phụ nữ khởi sự kinh doanh xôi; thành lập tổ liên kết, cùng hội viên tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Hội sẽ tiếp tục đồng hành cùng chị em để phát huy giá trị làng nghề và ổn định cuộc sống, gia đình ấm no, hạnh phúc.