Nhà thờ tổ nghề ca trù họ Ngô ở Đông Duyên

Thôn Đông Duyên vốn là làng cổ thuộc trấn Sơn Nam xưa. Theo các bậc cao niên, nhà thờ là nơi thờ cụ tổ Ngô Quý công, tự Phúc Khánh và phu nhân Mai Quý thị, tự Huệ Minh - người truyền nghề hát ca trù cho dân làng. Các ca nương sau khi thành nghề tỏa đi khắp nơi biểu diễn. Dần dần, làng ca trù Đông Duyên ngày càng được nhiều người biết đến.

Nhà thờ tổ nghề ca trù họ Ngô nằm sâu trong một con ngõ với khuôn viên khoảng 100m2, được chia làm 3 gian: Gian giữa thờ Ngô Quý công và phu nhân Mai Quý thị, hai gian bên thờ các cụ trong dòng họ Ngô. Trên nóc nhà thờ có ghi rõ năm trùng tu là Kỷ Mão (thời vua Bảo Đại). Bên phải có một tấm bia ghi việc trùng tu năm Tân Hợi, thời vua Duy Tân năm thứ 5.

Gian giữa phía trên có bức hoành phi bốn chữ lớn được sơn son thếp vàng: “Khai nghiệp truyền thế”, tức là tạo lập sự nghiệp (hát ca trù) và truyền cho thế hệ sau. Bức hoành phi có niên đại năm 1928. Hai bên là đôi câu đối có nghĩa cơ bản là: “Dời đến nơi bình địa sinh sống, con cháu vương thần thanh danh không mất, tổ tiên trải nhiều đời nhạc ca, thơ ngâm phú vận mãi còn lưu”.

Phía sau là khám thờ kép có tượng Ngô Quý công và Mai Quý thị. Hai bức tượng gỗ được tạc trong thế ngồi, cao khoảng 70cm và mặc đồ lễ phục. Các chi tiết được tạc một cách tỉ mỉ, công phu và được sơn son thếp vàng. Phía trên là hình tượng lưỡng long tranh châu, xung quanh chạm khắc tứ quý. Cửa khám có chạm hình vị quan văn đứng trong tư thế chầu, bốn góc cánh cửa chạm hình vân mây uốn lượn. Các đồ thờ khác như đỉnh đồng, mâm bồng, giá văn, ống hương… đều có niên đại từ thời nhà Nguyễn.

Với các giá trị về lịch sử, văn hóa, Nhà thờ tổ nghề ca trù họ Ngô đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp Thành phố năm 2007.