Giúp nông dân làm giàu từ cây dược liệu

Ông Nguyễn Văn Hòa - chủ vườn dược liệu diện tích 7ha tại xã Xuân Giang (huyện Sóc Sơn) cho biết, được huyện và doanh nghiệp hỗ trợ về khoa học, kỹ thuật, thu mua toàn bộ sản phẩm nên gia đình ông đã trồng và phát triển cây dược liệu từ 6 năm nay.

Không chỉ ở Xuân Giang, cây dược liệu còn phát triển tại nhiều xã khác của huyện Sóc Sơn. Theo Trưởng phòng Kinh tế huyện Sóc Sơn Hoàng Chí Dũng, từ diện tích ban đầu (năm 2014) là 15ha, đến nay, vùng dược liệu trên địa bàn huyện đạt gần 100ha với 80 loại dược liệu được bảo tồn, phát triển. Nhờ đưa các giống dược liệu thuần chủng vào trồng, ứng dụng kỹ thuật thâm canh hữu cơ, cơ giới hóa khâu sản xuất, chế biến... nên cây dược liệu ở vùng đồi gò huyện Sóc Sơn mang lại giá trị kinh tế cao, đạt 420 triệu đồng/ha/năm trở lên, gấp 3 lần cây trồng khác.

Tuy nhiên, không phải địa phương nào cây dược liệu cũng phát triển như ở Sóc Sơn. Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì Hứa Bá Trình cho hay, trước đây, khi nói tới cây dược liệu, nhiều người cho rằng đó là lâm sản ngoài gỗ, chỉ trồng dưới tán rừng. Thực tế, nhiều địa phương đã thâm canh cây dược liệu tương tự cây nông nghiệp; có thời kỳ, diện tích trồng dược liệu có xu hướng giảm. Về vấn đề này, bà Nguyễn Thanh Tuyền, Giám đốc Hợp tác xã Bảo tồn và Phát triển dược liệu Sóc Sơn lý giải, việc giảm mạnh diện tích trồng cây dược liệu chủ yếu do tình trạng nhập khẩu dược liệu giá rẻ nên dược liệu trong nước khó cạnh tranh.

Theo Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương, trước đây, Pháp lệnh Giống cây trồng năm 2004 không quy định về giống cây trồng là cây dược liệu, việc quản lý nhà nước về giống cây trồng cũng không đề cập tới giống cây dược liệu… Vì vậy, khi nghiên cứu, chọn tạo, khảo nghiệm hay nhập nội giống cây dược liệu rất khó khăn trong công tác công nhận, bảo hộ cũng như quản lý nhà nước về sản xuất, lưu thông…

Đáng mừng là hiện Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; trước đó là Luật Trồng trọt năm 2018 cùng các văn bản hướng dẫn đã đưa giống cây dược liệu thuộc phạm vi điều chỉnh của luật. Bên cạnh đó cũng đã có các chính sách đặc thù đối với nhóm cây dược liệu… Đây là những điều kiện hết sức thuận lợi, tạo hành lang pháp lý, quản lý nhà nước, cơ chế, chính sách, nguồn lực để khôi phục, phát triển theo chuỗi giá trị đối với cây dược liệu...

Về chiến lược, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường khẳng định, để phát triển cây dược liệu cần có sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và người sản xuất. Việc sản xuất cây dược liệu đòi hỏi các tiêu chuẩn và quy định khắt khe, nếu người dân trồng cây dược liệu theo hướng tự phát sẽ khó đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật. Trong tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, Hà Nội xác định phát triển các vùng chuyên canh trồng cây dược liệu (Sóc Sơn, Ba Vì, Chương Mỹ…) kết hợp hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, bảo quản, chế biến dược liệu, đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu; đẩy mạnh phát triển cây dược liệu dưới tán rừng tập trung tại các huyện: Ba Vì, Sóc Sơn... nhằm từng bước đưa dược liệu trở thành một trong những cây trồng thế mạnh của Hà Nội.