Hứa hẹn mới ở vùng chè Ba Trại

“Thủ phủ" chè của Ba Vì

Đến Ba Trại hôm nay, mọi người sẽ gặp những mảng xanh rộng lớn trải dài từ khắp các sườn đồi đến khu vườn của mỗi nhà dân. Ông Lê Văn Cầu, thôn 9 xã Ba Trại chia sẻ với phóng viên Báo Hànộimới: "Cây chè bén duyên với đất Ba Trại trên dưới 100 năm nay và khoảng 60 năm trở lại đây đã trở thành sản phẩm hàng hóa trên thị trường. Những năm gần đây, vùng chè càng phát triển khi người dân đưa giống mới vào trồng nên cây đã cho năng suất, chất lượng cao hơn hẳn".

Còn ông Bùi Văn Đức, thôn 9, xã Ba Trại cho biết: Gia đình tôi có 1 mẫu chè 3 năm tuổi. Ngày nhiều nhất, gia đình thu hái, sao khô được 20kg. Chè ngon nhất khi được hái vào sáng sớm, sau đó đưa vào máy vò rồi sao khô bằng củi. Để chè đạt độ "tinh", người làm nghề phải đầu tư khá nhiều công sức.

Ngoài việc chọn đúng thời điểm hái, độ "chất" của chè còn phụ thuộc vào bí quyết của mỗi gia đình. “Khi sao chè, chúng tôi cảm nhận nhiệt độ chuẩn qua tiếp xúc của đôi bàn tay với chè; cùng với đó, khứu giác nhạy bén về mùi thơm của chè cũng sẽ mách bảo chúng tôi về chất lượng mỗi mẻ sao. Đây là những thứ mà máy móc khó có thể thay thế được kinh nghiệm của con người”, ông Bùi Văn Đức khẳng định.

Tự hào về vùng đất được mệnh danh là thủ phủ trồng chè của địa phương, Chủ tịch UBND xã Ba Trại Hoàng Văn Chuyển giới thiệu: Với địa hình có độ dốc lại nằm trong khu vực núi Ba Vì mát mẻ, không khí trong lành nên rất thích hợp cho cây chè sinh trưởng, phát triển. Hiện nay, diện tích trồng chè của Ba Trại là 600ha, là vùng trồng chè lớn nhất của huyện Ba Vì. Trung bình mỗi hộ dân có từ 2.000m2 đến 3.000m2 chè. 9/10 thôn của Ba Trại đã được thành phố Hà Nội công nhận danh hiệu làng nghề chế biến chè búp khô truyền thống. Từ năm 2019, xã Ba Trại bắt tay vào xây dựng nhãn hiệu tập thể “Chè búp khô Ba Trại”. Hiện hồ sơ đã hoàn thiện và đang được trình lên cấp có thẩm quyền xem xét, công nhận.

Mở hướng phát triển mới

Trao đổi về hiệu quả đưa giống chè mới vào sản xuất, Chủ tịch UBND xã Ba Trại Hoàng Văn Chuyển so sánh: Nếu 1ha chè giống cũ cho năng suất 8 tấn thì với giống mới, năng suất hiện đã nâng lên 10 tấn; khoảng cách giữa 2 lứa chè cũng được kéo giảm thời gian từ 1 tháng/lứa, nay còn 15-20 ngày/lứa. Cũng nhờ chuyển đổi giống và sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đời sống của người dân trên địa bàn xã ngày một nâng cao. Hiện cây chè chiếm 60% trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp của xã và bình quân mỗi năm cho thu nhập từ 48 đến 50 triệu đồng/người... Cùng với giống mới, nhiều gia đình còn lắp đặt hệ thống tưới nước tự động để giúp cây chè phát triển tốt hơn, giảm công chăm sóc.

Trung bình mỗi năm, chè cho thu hoạch 7-8 lứa. Vụ chè chính kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9. Những tháng còn lại, sản lượng chè giảm nhưng giá thường tăng hơn. Nguyên nhân do vào mùa đông, búp chè phát triển chậm năng suất thấp hơn vụ hè, nhưng đổi lại, cây chè được dưỡng đủ gió, sương nên mang vị đậm đà, thơm hơn.

Nói về giá trị kinh tế, cây chè không chỉ được đong đếm ở mức giá 200 đến 250 nghìn đồng/kg chè búp khô; mà từ đây, những đồi chè xanh còn manh nha mở hướng cho địa phương phát triển du lịch. Đề cập đến vấn đề này, ông Hoàng Văn Chuyển hào hứng thông tin: Xã đã vận động các hộ dân cải tạo vườn chè và khuôn viên của gia đình để gây dựng cảnh quan hấp dẫn du khách; đồng thời quy hoạch đường giao thông, đầu tư bãi đỗ xe ô tô để thuận tiện cho việc đón các đoàn khách. Năm 2021, Ba Trại sẽ tiếp tục đầu tư hệ thống đường giao thông cho các làng nghề trồng và chế biến chè búp khô, trong đó tập trung vào thôn 3 và thôn 4 (làng Đô Trám) để phát triển làng nghề gắn với du lịch.

Theo Trưởng phòng Kinh tế huyện Ba Vì Nguyễn Giáp Đông, huyện Ba Vì xác định chè là cây trồng chính trong phát triển kinh tế ở Ba Trại và các xã miền núi của huyện. Hiện nay, vùng trồng chè ở Ba Trại cho năng suất và chất lượng cao nhất trong số các xã trồng chè của huyện. Đây cũng là địa phương dẫn đầu các xã vùng núi của Ba Vì trong xây dựng nông thôn mới và đang quyết liệt xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Kinh tế phát triển, hạ tầng khang trang và những mô hình du lịch trải nghiệm vườn chè đang được huyện Ba Vì khuyến khích để lan tỏa ra các xã có điều kiện tương đồng. Từ đây, những mô hình mới sẽ mang lại hiệu quả kép, vừa góp phần làm giàu, đẹp, đổi thay diện mạo miền núi, vừa nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.