Trăn trở ở đất nghề Sơn Đồng

(NSHN) - Xã Sơn Đồng (huyện Hoài Đức) nổi tiếng có nghề điêu khắc tượng, đồ thờ, sơn son thếp vàng truyền thống. Làng nghề phát triển vừa tạo việc làm và thu nhập cao cho hàng trăm hộ dân, vừa bảo tồn nét văn hóa đặc sắc của làng quê. Bên cạnh sự lớn mạnh của làng nghề, người dân nơi đây cũng trăn trở bởi mặt bằng sản xuất ngày càng khó khăn.

Đến Sơn Đồng, khắp các ngõ, xóm đều nghe tiếng lách cách của đục, chạm khắc gỗ. Ông Nguyễn Bình Vượng, chủ cơ sở sản xuất đồ thờ Vượng Thái, thôn Chiêu tay thoăn thoắt chạm tượng, tự hào nói: “Gia đình tôi làm rất nhiều sản phẩm nhưng chủ yếu là hoành phi, câu đối, tủ thờ... Nghề đã giúp tôi xây dựng được nhà cửa khang trang, nuôi các con học hành thành đạt”.

Cũng như ông Vượng, nghệ nhân Nguyễn Trí Dần chuyên nghề điêu khắc, tạc tượng. Theo nghệ nhân, người dân nơi đây có tài làm bất cứ pho tượng hay đồ thờ nào theo yêu cầu của khách hàng, đặc biệt là tượng Phật. Từ khúc gỗ vô tri, qua đôi tay khéo léo của người thợ, các pho tượng hiện lên sinh động, có hồn…

Theo ông Nguyễn Viết Hùng, Chủ tịch UBND xã Sơn Đồng, nghề điêu khắc tượng, đồ thờ, sơn son thếp vàng truyền thống có mặt ở xã Sơn Đồng hàng trăm năm nay. Đặc biệt, từ năm 1986 đến nay, làng nghề phát triển mạnh mẽ. Hiện, xã có 500/2.700 hộ gia đình sản xuất đồ thờ, thu hút hơn 5.000 lao động tham gia. Làng nghề đã đóng góp lớn vào phát triển kinh tế địa phương, chiếm 63% trong cơ cấu kinh tế của xã; thu nhập bình quân mỗi lao động đạt 6-7 triệu đồng/tháng; thợ tay nghề cao có thể đạt trên 10 triệu đồng/tháng...

Ngoài giá trị về mặt kinh tế, hiếm có làng nghề nào trên địa bàn thành phố có đội ngũ nghệ nhân nhiều như ở Sơn Đồng. Toàn xã có 33 người được phong tặng danh hiệu nghệ nhân cùng hàng trăm thợ giỏi. Phó Chủ tịch Hội Làng nghề xã Sơn Đồng Nguyễn Danh Sơn cho biết: Từ năm 2001, những người làm nghề ở xã Sơn Đồng đã quy tụ trong Hội Làng nghề của xã. Từ đây, hội viên có nhiều hoạt động giúp đỡ nhau trong sản xuất như: Điều tiết lao động, hỗ trợ việc làm, chia sẻ thị trường... đưa sản phẩm của làng nghề đi khắp cả nước và xuất khẩu.

Song, bên cạnh niềm vui giữ nghề và phát triển nghề, người làng nghề Sơn Đồng đang còn nhiều trăn trở bởi không ít khó khăn. Sự phát triển mạnh mẽ của làng nghề đồng nghĩa với nhu cầu mở rộng mặt bằng sản xuất rất lớn, nhưng đây là thách thức không nhỏ với các hộ làm nghề. Ông Nguyễn Bình Vượng, chủ cơ sở sản xuất đồ thờ Vượng Thái băn khoăn: Sản phẩm là tủ thờ, hoành phi, câu đối... nên chiếm nhiều diện tích và chủ yếu thực hiện tại nhà nên gia đình đã hết đất để mở rộng sản xuất. Cũng bởi người làng nghề tận dụng không gian sinh hoạt của gia đình để sản xuất nên thường xuyên xảy ra bức xúc trong dân cư bởi ô nhiễm tiếng ồn, bụi, hóa chất...

Qua tìm hiểu được biết, nơi sản xuất cũng là nơi sinh hoạt hằng ngày của người dân (khoảng 200m2/hộ) nên không tránh khỏi ô nhiễm môi trường bởi bụi, tiếng ồn, mùi hóa chất phun sơn... Đã nhiều lần, địa phương đề nghị các cấp chính quyền bố trí điểm sản xuất tập trung, xa khu dân cư nhưng không được chấp thuận do Sơn Đồng nằm trong quy hoạch phát triển đô thị… "Như nhiều vùng quê ven đô khác, Sơn Đồng có tốc độ đô thị hóa nhanh. Chúng tôi rất muốn giữ nghề truyền thống của quê hương bởi đó không chỉ là sinh kế của người dân mà còn là vốn quý kế thừa từ cha, ông. Làng nghề Sơn Đồng mong được sự hỗ trợ tích cực từ nhiều cấp, nhiều ngành chức năng để phát triển nghề hài hòa trong bối cảnh chung của thành phố” - Phó Chủ tịch Hội Làng nghề Sơn Đồng Nguyễn Danh Sơn kiến nghị…