Thanh tao gửi bát hoa này…

Thu Hằng| 16/01/2019 15:04

(NSHN) - Thú chơi hoa thủy tiên không biết có từ bao giờ, chỉ biết rằng đây là một thú chơi tinh tế, đầy đam mê, sang trọng và tao nhã của người Hà thành.

(NSHN) - Trong các thứ hoa Tết, nếu như hoa đào phong lưu kiều diễm, mai trắng cốt cách thanh cao, mai vàng phú quý cao sang, thì thủy tiên giống như một nàng tiên nước mang vẻ đẹp kiêu sa, mộng ảo. Đây là loại hoa “trang nhã và thanh quý nhất” trong các loài hoa, như lời Vũ Bằng đã nói trong truyện ngắn nổi tiếng “Ăn Tết thủy tiên”.

Hoa thủy tiên mang đến may mắn, tài lộc và an lành. Ảnh: THÚY NGÀ


Chơi hoa thủy tiên rất cầu kỳ, từ khâu lựa củ, gọt hoa, chăm uốn... Bù lại, người chơi hoa có thể thưởng thức vẻ đẹp của cả rễ, lá, hoa và hương thơm rất đặc biệt mà không loài hoa nào có được.

Để có một bát thủy tiên đẹp trước hết phải có giống tốt. Củ giống phải 3 năm tuổi, có nghĩa là phải qua 3 năm nằm trong lòng đất củ mới đủ già để cho hoa lá và rễ đẹp. Nếu chọn phải củ non thì lá, hoa và rễ ít, hoa nở không căng và chóng tàn.

Củ thủy tiên được chọn phải là củ có lớp vỏ mỏng bọc ngoài màu cánh gián sẫm, xốp và cân đối. Ảnh: HUYỀN NGA


Trước Tết khoảng một tháng, người chơi hoa thủy tiên đã tiến hành gọt củ. Những nghệ nhân gọt thủy tiên có thể căn giờ, căn ngày cho hoa nở đúng ý chủ nhân.

Gọt hoa thủy tiên.


Việc gọt, bóc các lớp áo của củ hoa là một việc hết sức quan trọng, quyết định sự đẹp, xấu của một bát hoa. Bóc các lớp áo nhằm làm lộ ra lá và hoa để có cách tác động cho lá và hoa phát triển theo ý muốn của người chơi. Thủy tiên là giống họ hành. Càng vào sâu phía trong thì vỏ áo càng mỏng, mềm, vì vậy càng đòi hỏi người gọt hoa phải thực sự cẩn thận, tỉ mỉ. Một củ hoa chỉ to hơn củ hành tây một chút nhưng người gọt phải mất hàng tiếng đồng hồ mới xong.

Gọt củ hoa là một việc hết sức quan trọng, quyết định sự đẹp, xấu của một bát hoa thủy tiên. Ảnh: HUYỀN NGA


Muốn có một bộ lá đẹp thì ngay khi bóc bỏ lớp áo, người chơi hoa phải dùng dụng cụ chuyên dụng cắt đi một phần lá non theo hình vòng cung để khi lá phát triển sẽ có hình cong. Muốn hoa không phát triển quá cao, ngay từ khâu bóc vỏ, người chơi cũng phải tác động bằng cách làm tổn thương cuống giò hoa để hạn chế chiều cao. Tuy nhiên, người chơi sành phải để lại một vài mầm lá, hoa không cắt tỉa để tạo dáng hoa, lá vươn dài cho bát hoa thêm sinh động.

Lá non đã bắt đầu mọc ra. Ảnh: HUYỀN NGA


Sau khi gọt xong, củ hoa được đặt úp sấp trong chậu nước 2 ngày. Sau 4-5 ngày đặt dưỡng, lá non bắt đầu mọc ra, lúc này người chăm hoa phải dùng que tre có một đầu nhọn để nắn hướng lá. Đến cao điểm là ngày thứ 8 đến ngày thứ 10 kể từ khi ngâm củ vào nước, khi lá đã ở độ bánh tẻ, người chăm phải gài các lá sao cho chúng xoắn xít vào nhau, rồi 3-4 ngày sau lại gỡ ra để chúng phát triển tự nhiên.


Đặt trong một cốc thủy tinh trong suốt, ngập sâu trong nước là bộ rễ hoa trắng muốt, mập mạp, uốn dài tựa như một thác nước, như bộ râu bạc phơ của ông lão… Người sành thủy tiên còn cầu kỳ làm những chiếc móng rồng (chính là những lớp vỏ được cắt tỉa nhọn, ôm vào lá) thật đẹp, tô điểm cho bát hoa. Nước để nuôi hoa thủy tiên tốt nhất là nước mưa hoặc nước giếng trong.

Chăm hoa thủy tiên chẳng khác nào chăm con mọn. Ảnh: MINH LÊ


Chăm hoa thủy tiên chẳng khác nào chăm con mọn. Hằng ngày phải “tắm gội”, chỉnh hoa, chải rễ, thay nước để bát hoa luôn trắng, sạch mới cho bông to, lá mập mạp, xanh rờn và hoa được bền lâu.

Cái đẹp của thủy tiên là cái đẹp vẹn toàn. Ảnh: THÚY NGÀ


Đêm giao thừa, cả gia đình quây quần dưới bàn thờ tổ tiên, chờ thời khắc thủy tiên nở hàm tiếu. Bát hoa trắng tinh khiết, trước là dâng tổ tiên để tỏ lòng hiếu kính, sau là để mọi người cùng thưởng thức vẻ đẹp mê hồn của hoa.

Người xưa tin rằng, có một bình hoa nở đúng giao thừa thì năm mới sẽ có nhiều điều tốt đẹp đến với gia đình. Ảnh: THÚY NGÀ


Xưa kia, cứ mỗi độ năm hết Tết đến, tại đền Bạch Mã vẫn thường có hội thi hoa, thưởng hoa thủy tiên nhưng đến những năm 1960 thì bị thất truyền. Ngày nay, thú chơi hoa thủy tiên đã mai một đi nhiều, chỉ còn một số gia đình ở Hà Nội lưu giữ. 

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Thanh tao gửi bát hoa này…