Nức tiếng ''đất chả - quê giò'' Ước Lễ

Thanh Bắc| 16/12/2020 15:16

(NSHN) - Nằm ở phía tây nam Hà Nội, làng Ước Lễ (xã Tân Ước, huyện Thanh Oai) không chỉ nổi tiếng với quần thể kiến trúc làng quê cổ kính, mà còn thơm danh bởi có nghề làm giò chả truyền thống - ai nếm một lần sẽ không thể quên hương vị đặc biệt này, rồi phải mua bằng được, mang về để người thân, bạn bè cùng thưởng thức.

Là mảnh đất địa linh, Ước Lễ mang trong mình nét văn hóa ẩm thực từ sản vật nông nghiệp với nghề làm giò chả, bánh chưng, bánh dày... đậm hương vị Việt, trở thành thương hiệu “Giò chả Ước Lễ” nổi tiếng trong và ngoài nước. 

Ngày nay, nhờ công nghệ hiện đại, máy móc thay thế sức người, tiếng giã giò chỉ còn trong ký ức... Để bảo tồn, tôn vinh văn hóa làng nghề, làng cổ Ước Lễ vừa tổ chức Lễ hội văn hóa Ẩm thực truyền thống nhằm bảo tồn văn hóa làng xã Việt Nam nói chung, văn hóa ẩm thực làng cổ Ước Lễ nói riêng. Đây là lần đầu tiên hoạt động này được tổ chức.

Tái hiện hoạt động giã giò bằng tay tại Lễ hội văn hóa Ẩm thực truyền thống làng nghề Ước Lễ thu hút nhiều người dân tham gia, trải nghiệm.

May mắn, chúng tôi đến làng Ước Lễ vào đúng ngày người dân tổ chức lễ hội. Vừa tái hiện giã giò bằng tay trong cối đá, ông Nguyễn Viết Thanh, Hội trưởng Hội “Ước Lễ đất chả - quê giò” vừa chia sẻ: "Nhiều cụ già giỏi nghề, giờ không làm việc, buồn chân buồn tay, có lúc đòi con cháu đưa theo ra phố để “giã một mẻ giò”. Nhưng nào có được. Giờ ít ai giã giò bằng tay. Công đoạn ấy được máy móc làm thay. Nhưng lạ lắm, đó là cái cốt của con người làng quê hay lam hay làm nên họ vẫn nhớ"...

Trong không gian của Lễ hội văn hóa ẩm thực truyền thống, những người cao tuổi của làng cổ Ước Lễ như được tìm lại ký ức xa xưa khi trực tiếp giã giò bằng cối đá - chày tay; những người trẻ có cơ hội hiểu hơn về nghề làm giò cũng như cách giã giò truyền thống của ông cha... Nhiều cụ già giỏi nghề, nay lại được cùng nhau “giã một mẻ giò” trong sự cổ vũ nhiệt tình của con cháu và khách thập phương khiến họ vô cùng hạnh phúc...

Vừa đều nhịp giã, ông Nguyễn Đức Bình, 67 tuổi nghệ nhân làng nghề Ước Lễ, xã Tân Ước vừa chia sẻ, trước hết, người thợ phải lựa chọn thịt lợn tươi, nuôi vừa tầm. Nếu muốn một cân giò hoặc một bìa chả ngon thì miếng thịt nó phải “au” màu da vải. Người làng nghề Ước Lễ chọn nguyên liệu làm giò chả tinh tế, tỉ mỉ như một nghệ sĩ thực thụ. Nhìn màu sắc và thớ thịt, nghệ nhân làng nghề có thể đoán được chính xác độ tươi ngon và thời gian nuôi của từng con lợn. Khi mở rộng sản phẩm giò trâu, giò bò, họ còn phân biệt được trâu, bò được chăn thả ở miền núi hay nuôi ở miền xuôi. Điều này giúp người dân làng nghề tính toán, gia giảm, cân bằng gia vị trong pha chế và thời gian chế biến nhằm tạo nên sản phẩm hài lòng thực khách. 

Ông Tô Đắc Lộc, thôn Ước Lễ, vẫn không quên giã giò bằng tay.

Đặc biệt, làng nghề quy định trong pha chế bao giờ cũng cân bằng ngũ hành, âm dương. Trong miếng thịt, người ta cũng phân biệt thịt nạc là dương, thịt mỡ là âm; muối là âm, mật là dương; muối tạo giòn, mật tạo dai và dứt khoát phải có nước mắm cốt truyền thống. “Hương thơm của nước mắm cốt được pha chế hòa quyện âm dương ngũ hành, vị ngọt, giòn, dai…, như vậy mới chuẩn vị giò, chả làng Ước Lễ”, nghệ nhân Nguyễn Đức Bình tự hào nói.

Là người con làng Ước Lễ, gắn bó với nghề của ông cha từ nhỏ, bà Nguyễn Thị Nhung cho biết, làng Ước Lễ có giếng Đồng Bượng nằm giữa cánh đồng. Xưa, đây là giếng cung cấp nước ăn cho cả làng. Giếng Đồng Bượng tượng trưng cho cái cối giã giò của làng Ước Lễ. Cứ cuối năm, dân làng lại cùng khơi giếng để nước thật trong, nước càng trong, càng đắt hàng - người làng nghề vẫn tin như thế.

Rời Ước Lễ khi góc sân đình vẫn đang rộn ràng tiếng cười nói hòa trong tiếng giã giò chắc nịch, chúng tôi nghe rõ những bậc cao niên trong làng nhắc nhở “thí sinh”: Giã đến khi thịt quánh lại, không bám vào chày nữa mới được nhé!

Vài phút chạy xe, chúng tôi đã ra tới đường lớn về với phố thị. Song, sự thanh bình, thôn dã của làng quê cổ kính Ước Lễ với nghề truyền thống lừng danh vẫn gợi cảm xúc khó phai về một vùng ngoại thành của Hà Nội - nơi lưu giữ bề dày lịch sử của nền văn minh lúa nước đáng trân trọng!

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Nức tiếng ''đất chả - quê giò'' Ước Lễ