Vườn hoa Diên Hồng – Một không gian đẹp ở Thủ đô

Đây là công trình được người Pháp xây dựng nhằm tưởng nhớ Phó Toàn quyền Đông Dương Léon Jean Laurent Chavassieux (1848 – 1895).

Theo tài liệu của Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, năm 1897, người Pháp đã mở cuộc tuyển chọn các bản vẽ thiết kế để xây dựng công trình đài tưởng niệm Léon Jean Laurent Chavassieux ở Hà Nội. Cuối cùng, bản thiết kế của kiến trúc sư Harlay được chọn.

Ngày 29-9-1899, Hội đồng thành phố Hà Nội đã họp bàn việc chọn vị trí dựng đài phun nước tại công trình đài tưởng niệm này với mong muốn nơi đây sẽ trở thành nơi tổ chức các lễ hội và vui chơi của công chúng.

Sau khi thảo luận, Hội đồng đã quyết định chọn vị trí dựng đài phun nước nằm đối diện với dinh Thống sứ Bắc Kỳ và giới hạn bởi các đại lộ Henri Rivière, Courbet và phố Cựu Lâu, nay là các phố Ngô Quyền, Lý Thái Tổ và Lê Thạch. Kiến trúc sư Harlay là người chịu trách nhiệm chọn nhà thầu và giám sát thi công.

Vườn hoa tuy nhỏ nhưng được bố trí rất hợp lý với những đường dạo và ghế đá bao quanh đài phun nước hình tròn được xây ở giữa vườn hoa. Đây là đài phun nước có kiến trúc tinh tế, hài hòa giữa phong cách kiến trúc của phương Đông và phương Tây.

Giữa đài phun nước là một trụ bằng đá hình vuông, cao khoảng 3,5m có kiến trúc Gothic. Phía dưới là 8 con rồng đá được chạm khắc rất tinh xảo, đang chầu hướng về 4 chân trụ đá, thể hiện sức mạnh và sự uy nghiêm. 

Xung quanh đài phun nước còn có 4 con cóc bằng đồng được tạo hình sinh động, phun nước lên trụ đá tạo ra sự mềm mại và mát mẻ cho không gian công cộng vào mùa hè nóng nực. Vì hình tượng này mà vườn hoa được người Hà Nội gọi là vườn hoa Con Cóc.

Với thiết kế đặc biệt như vậy, vườn hoa không chỉ là không gian xanh mà còn tạo ra không gian giá trị, tạo điểm nhấn cho các công trình xung quanh. Công trình được hoàn thành và đưa vào sử dụng năm 1901.

Sau năm 1945, vườn hoa được đổi tên thành Vườn hoa Diên Hồng. Cho đến nay, sau gần 120 năm tồn tại, đài phun nước vẫn giữ được những nét đẹp xưa và được ghi nhận là đài phun nước cổ nhất ở Hà Nội.

Vài năm trở lại đây, trụ đá tại đài phun nước đã bị xuống cấp. Cơ quan quản lý đã cho neo dây thép xung quanh cột để bảo vệ… 

Ngày nay, vườn hoa Diên Hồng là địa điểm lý tưởng, mang tính hoài cổ, lịch sử cho các cặp đôi chụp ảnh cưới, là nơi vui chơi giải trí, thể dục thể thao của người dân Hà Nội.

Trong dự án tới đây của quận Hoàn Kiếm, đài phun nước tại vườn hoa sẽ là một trong những hạng mục nằm trong dự án để quận nghiên cứu và trùng tu.